Dijital platformlar, kullanıcı deneyimini geliştirmek ve içerik önerilerini optimize etmek için algoritmalar ve otomatik içerik oluşturma yöntemlerinden geniş ölçüde yararlanıyor. Örneğin, Bigger Bass Bonanza gibi online casinolarda, haber sitelerinde, Netflix gibi dijital streaming platformlarında birçok algoritma kullanılmakta ve sık sık kullanıcının ilgisini çekmek ve etkileşim yaratmak için otomatik içerikler kullanılmaktadır. Dijital platformlarda algoritmalar ve otomatik olarak oluşturulan içeriklerle ilgili sorunları genel olarak şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kişisel verilerin toplanması, kullanımı ve gizlilikle ilgili sorunlar
- Algoritmik karar alma ve şeffaflık eksikliği
- Otomatik olarak üretilen içerikle ilgili güvenlik sorunları
Kişisel Verilerin Kullanımı ve Gizlilik ile İlgili Sorunlar
Algoritmalar ve otomatik içerik oluşturma sistemleri genellikle kullanıcıdan toplanan büyük miktarda veri kullanır. Bu verilerin nasıl toplandığı, işlendiği ve saklandığı konusunda ise önemli etik sorular ortaya çıkar. Kullanıcı verilerinin, kişisel gizliliği ihlal edecek şekilde toplanması veya izin alınmadan üçüncü taraflarla paylaşılması, etik dışı kabul edilen uygulamalar arasında yer alır. Bu konuda son zamanlarda Avrupa Birliği’nde uygulamada olan Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR) başta olmak üzere birçok mevzuat yürürlüğe girmiş ve kişisel gizlilik ihlal eden veya kişisel verileri toplamak, işlemek ve kullanmakla ilgili kuralları ihlal eden şirketler ve bireyler için ciddi cezalar öngörülmüştür.
Kişisel verilerle ilgili etik sorunları aşmak için aşağıdaki tedbirler uygulanabilir:
- Kullanıcı verilerinin nasıl kullanılacağı hakkında kullanıcılara net bilgilendirme yapılması.
- Kullanıcıların verilerinin işlenmesini açıkça kabul etmesi veya verilerinin hangi amaçlarla kullanılacağını açıkça seçebilmelerinin sağlanması.
- Verilerin anonimleştirilerek saklanması ve üçüncü taraflarla paylaşılması konusunda kullanıcıların açık rızasının alınması.
Algoritmalarda Şeffaflık Eksikliği
Algoritmalar, dijital platformların kullanıcı deneyimini kişiselleştirmek ve içerik önerilerinde bulunmak için kritik öneme sahiptir. Ancak bu sistemler genellikle “kara kutu” (black box) prensibiyle çalışır; yani algoritmaların nasıl çalıştığı ve hangi kararları nasıl verdiği kullanıcılar tarafından anlaşılmaz. Bu durum, algoritmaların karar alma süreçlerinde şeffaflık eksikliği yaratır ve yanlış yönlendirme, önyargı veya ayrımcılık gibi etik sorunlara yol açabilir.
Otomatik İçerik Üretiminde Güvenilirlik Sorunları
Otomatik içerik oluşturma yöntemleri, haber siteleri, sosyal medya platformları ve bloglar gibi dijital medya ortamlarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu platformlarda içeriğin bir kısmı, hatta bazı sitelerde tamamı, kullanıcıları bilgilendirmek ve ilgilerini çekmek için algoritmalar tarafından oluşturulur. Ancak otomatik içeriklerin doğruluğu, güvenilirliği ve tarafsızlığı konularında büyük soru işaretleri vardır. Yanlış veya yanıltıcı içeriklerin yayılması, özellikle dezenformasyon ve bilgi kirliliği sorunlarını tetikleyebilir. Bu konuda oluşabilecek sorunların aşılması için, otomatik içerik üretme platformları veya araçları tarafından üretilen içeriğin doğruluğunun güvenilir kaynaklardan mutlaka kontrol edilmesi gerekir. Ancak birçok platform hem yeterli işgücüne sahip olmamalarından hem de mümkün olduğunca hızlı bir şekilde içerik üretmek istediklerinden bunu yapmamaktadır.